گزارش | بررسی و نقد یوگا و قانون جذب

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، پانزدهمین نشست هم اندیشی حول محور «بررسی و نقد عرفان های نوظهور» در سازمان تبلیغات اسلامی قم و با حضور کارشناسان عرفان های نوظهور برگزار شد که مشروح آن در دو بخش تقدیم می‌شود.

در این نشست ابتدا حجت الاسلام حسین عرب، مدیر موسسه بهداشت معنوی در سخنانی به تشریح قانون جذب و آسیب های آن پرداخت و گفت: در کشور ما ۴ جریان نو ظهور فعالیت می‌کند.

الف) جریانی که به اسم روان شناسی موفقیت و قانون جذب و ... فعالیت می‌کند و گسترده‌ترین جریان عرفان کاذب در کشور ماست. از افراد خارجی‌‌اش می‌‌توان به وین دایر و برایان تریسی و داخلی اش به آقای آزمندیان و حلت اشاره کرد.

ب) انجمن دوازده قدمی با شعار ترک اعتیاد در دوازده گام معنوی که فقط در شاخه مواد مخدرش که NA است، در هفته ۲۳ هزار جلسه در سراسر کشور دارد. غیر از اعتیاد به مواد مخدر در شاخه‌هایی مثل اعتیاد به مشروبات الکلی، پرخوری و ... هم فعالیت دارد.

ج) یوگا که جریان بسیار بزرگی است. طبق اعلام انجمن یوگا ۳ هزار باشگاه اختصاصی یوگا و ۱۲ هزار باشگاه غیر اختصاصی (مشترک با بقیه‌ی ورزش‌ها) دارند یوگا آموزش می‌دهند.

د) و نهایتا عرفان حلقه.

در سال‌های اخیر کلیسای کاتولیک هم به نقد یوگا و معنویت‌های شرقی پرداخته است و شاخه‌ی مطالعاتی یوگای مدرن هم دارد شکل می‌گیرد.

کتاب‌ها و مقالات بسیاری در سراسر جهان به نقد و ریشه‌یابی یوگا می‌پردازد که اکنون به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌شود:

الف) خانم الیزابت میکلیس، استاد دانشگاه کمبریج، در سال ۲۰۰۴ کتابی نوشته به اسم «تاریخچه‌ی یوگای مدرن». ایشان، یکی از پیشتازان این حوزه محسوب می‌شود و در این کتابش می‌گوید ریشه‌های یوگای مدرن در جریان‌های باطنی‌‌گرا در هندوستان است و در این کتاب درباره‌ی این موضوع بحث کرده است.

ب) یکی از شاگرد‌های خانم میکلیس، مارک سینگلتون است که در همان دانشگاه کمبریج فعالیت می‌کند و کتابی نوشته با اسم (Yoga body) که در آن ریشه‌‌های وضعیت بدنی که در یوگا وجود دارد را مطرح کرده است. ایشان پژوهشگر یک مرکز دانشگاهی در لندن است. آن‌‌جا برای این موضوع گروه تشکیل داده‌‌‌اند.

ج) کتاب دیگری هست با عنوان (Selling Yoga) که آقای آندریا جین در سال ۲۰۱۵ نوشته است. او در این کتاب، نگاهی به ابعاد بازاری و مصرف گرایانه‌ی یوگا دارد و می‌گوید یوگا دارد به عنوان یک کالا مطرح می‌شود.

د) کتاب آخری که الان می‌خواهم معرفی کنم کتابی است با عنوان «مسیر یوگای مدرن» یا «The Path of Modern Yoga» نوشته‌ی آقای  الیوت گلدبرگ در سال ۲۰۱۶. ایشان هم نگاهی تاریخی دارد به یوگای مدرن که در آمریکا فعالیت می‌کند.

به‌‌‌هرحال تحقیقات متعددی دارد در غرب انجام می‌شود و جا دارد به داخل معرفی شود تا عده‌ای گمان نکنند فقط جمهوری اسلامی این پدیده‌ها را نقد می‌کند!

بعد از حجت الاسلام و المسلمین عرب، حجت الاسلام حمیدرضا مظاهری سیف، بنیانگذار موسسه بهداشت معنوی در سخنانی با محتوای زیر به بیان نکته نظرات خود پرداخت.

۱: بحث بنده درباره‌ی مبانی شبه جنبش‌های معنوی است. اشتباهی که برخی محققان دارند آن است که در یافتن مبانی این‌‌‌‌ها، چیز‌هایی می‌گویند که مبانی پدیده‌های دیگر هم می‌تواند باشد و اختصاصی به این شبه جنبش‌ها ندارد. مثلا سکولاریسم و اومانیسم و ... مبنای خیلی چیزهاست؛ لذا اگر بگوییم سکولاریسم و ... مبنای اینهاست، سخن دقیقی نگفته‌‌ایم.

۲: به نظر بنده شبه جنبش‌های معنوی سه مبنا دارند: انیمیسم یا زنده پنداری اشیا، نااومانیسم و ناالاهیات. امروز بحثم را ناظر به مورد نخست عرضه می‌کنم.

۳: تحلیل‌‌گران ادیان می‌‌گویند بشر اولیه وقتی طبیعت را ملاحظه کرد آن‌‌‌را بسیار بزرگ‌‌تر از خودش یافت و لذا برای حاجت های زندگی‌‌اش به آن پناه برد. زنده‌‌پنداری اشیاء از این‌‌جا شکل می‌‌گیرد.

 ۴: بشر مدرن که آمد این حرف‌ها را خرافه دانست و کنار گذاشت؛ اما در نیمه‌ی دوم قرن بیستم همان افکار دوباره احیاء شد، ولی با نقابی از آموزه‌های علمی که من اسم این انیمیسم را «انیمیسم شبه علمی» گذاشته ام.

۵: عواملی در به وجود آمدن انیمیسم شبه علمی موثر بود که یکی از آن‌ها فیزیک کوانتوم بود.

۶: در این جا بحث‌های مفصلی شده که خلاصه‌‌‌اش می‌شود پاسخ به این سوال که به هر حال جهان به موج می‌رسد یا ذره؟ یعنی اگر ریزترین ذره‌ی عالم را بشکافیم در نهایت به یک ذره می‌رسیم که دیگر تجزیه‌‌ناپذیر است و عالم از آن تشکیل شده یا به موج می‌رسیم؟ در اینجا نظریه‌ای مطرح شد به نام مکملیت.

۷: مکملیت می‌گوید اصلا چرا دنبال یک پدیده مشخص بگردیم. هر دو هست: یعنی جهان از چیزی تشکیل شده که گاهی خودش را به صورت موج نشان می‌دهد و گاهی ذره.

۸: بعد از آن اختلاف نظر‌های دیگر و مفصل تری بین فیزیک دانان پیش آمد تا این که دانشمندی به نام دیوید بوهم تئوری دیگری مطرح کرد. ایشان می‌گوید کل کائنات یک میدان انرژی بزرگِ در حال نوسان است و تنها راه ما برای تشخیص ذرات از یکدیگر (مثلا الکترون از پروتون) رفتار‌ها و امواج ذرات است.

۹: بوهم می‌گوید اطلاعات و آگاهی مربوط به هر ذره در تابع موجی‌‌اش است. یعنی همان‌‌گونه که رادیو، امواج گوناگون دارد ذرات هم امواج مختلف دارند و میدان بزرگ انرژی، یک میدان بزرگ شعوری است که تعیین می‌کند الان چه اتفاقی بیفتد و چه رفتاری صورت بگیرد!

۱۰: بنابراین این‌ها رفتند به این سمت که بگویند کل عالم، یک شعور و آگاهی‌ای دارد و خداوند هم چیزی جز مجموعه‌ای از این آگاهی‌ها و خلاقیت‌ها نیست و این چنین انیمیسم دوباره احیا شد؛ منتهی این بار در قالب علم و گزاره‌های علمی!

۱۱: کار این‌ها به جایی رسید که گفتند باید سراغ الهه‌های گوناگون برویم تا مشکلات مان را حل کنند. مثلا اگر باران می‌خواهیم به سراغ الهه‌ی آب برویم. الان در خود آمریکا، معابد گوناگونی هست برای پرستش الهه‌های هند./918/ز503/س

ادامه دارد...

خبرنگار: علی بهاری